کتابی یکتا از عارف بی همتا شیخ ابوالحسن خرقانی همراه با شرح احوال و آثار و افکار او
نورالعلوم انشایی بسیار ساده، روان، شیرین و دلنشین دارد. کتابی یکتا از عارف بی‌همتا شیخ ابوالحسن خرقانی همراه با شرح احوال و آثار و افکار او.
شیخ ابوالحسن خرقانی نویسنده کتاب نورالعلوم است. وی را می‌توان یک محقق تاریخی هم دانست. او در مورد ریشه عرفان تحقیق کرده و متوجه شده که عرفان، در گذشته، یعنی قبل از اسلام هم در شرق وجود داشته ولی نتوانسته ریشه‌های عرفان قبل از اسلام در ایران را پیدا کند شیخ ابوالحسن خرقانی توجهی به کیش زردشتی نداشته ‌است و برای پیدا کردن ریشه‌های عرفان، در ایران، قبل از اسلام، بایستی کیش زردشتی را هم در نظر گرفت.
بنام آنکه جان را فکرت آموخت
چراغ دل بنور جان بر افروخت
ز فضلش هر دو عالم گشت روشن
ز فیضش خاک آدم گشت گلشن
کتابی را که هم اکنون پیش رو دارید بیانات عرفانی شیخ ابوالحسن خرقانی عارف وسیع نظر و بزرگوار ایرانی زیسته در اواخر قرن چهارم و اوایل قرن پنجم هجری است که بنام نور العلوم نامیده شده است. از این کتاب نسخه ای منحصر به فرد در کتابخانه موزه بریتانیا موجود است که برتلس خاورشناس روسی آن را برای نخستین بار در سال 1929 میلادی در مجله روسی ایران چاپ کرده است.
این اثر نفیس فارسی ذکر مبانی عرفانی است که آن را یکی از شاگردان و پیروان شیخ ابوالحسن خرقانی (در ظاهر یکی از یاران نزدیک وی) بعد از مرگ مرشد و پیر خود در ده باب بشرح زیر تدوین نموده که شامل روایاتی است که با نام شیخ بستگی دارد و نمونه هائی از سخنان اوست:
باب اول در سؤال و جواب. باب دوم در وعظ و نصیحت. باب سوم در احادیث رسول الله. باب چهارم در لطفی که خدای تعالی با وی کرد. باب پنجم در مناجاتی که با خدای کرده است. باب ششم در هیجان وی. باب هفتم در وحی القلوب. باب هشتم در مجاهدت. باب نهم در حکایات وی. باب دهم در کرامات وی.
نور العوم یکی از منابع مهم تاریخ تصوف ایران به ویژه خراسان (کانون نهضت تصوف ایرانیان) در قرنهای چهارم و پنجم هجری است که خوشبختانه نسخه ای از این سند بسیار پر ارزش فارسی از گزند روزگار در امان مانده و بدست ما رسیده است.
استاد محمد تقی بهار (ملک الشعرا) درباره شیخ ابوالحسن خرقانی و کتاب نورالعلوم چنین نوشته است: (شیخ ابوالحسن خرقانی از مشایخ بزرگ است و همواره محل توجه بزرگان و